Giai đoạn thay lông là thời kỳ quan trọng và nhạy cảm nhất đối với bất kỳ chiến kê nào. Quá trình này không chỉ ảnh hưởng đến vẻ ngoài mà còn quyết định đến sức khỏe và khả năng thi đấu của gà trong mùa giải mới. Đối với những người mới nuôi, việc chăm sóc gà thay lông sao cho hiệu quả, giúp gà ra lông nhanh, đẹp và phục hồi thể lực tốt là một thử thách lớn. Bài viết dưới đây tổng hợp cách chăm sóc gà thay lông từ các kê sư hàng đầu, cung cấp hướng dẫn chi tiết và khoa học để anh em có thể quản lý và tối ưu hóa quá trình thay lông cho chiến kê của mình.
Quá trình thay lông ở gà đá kéo dài bao lâu?
Theo 66B, để xây dựng một chế độ chăm sóc hợp lý, anh em cần nắm rõ thời điểm và khoảng thời gian diễn ra quá trình thay lông (hay còn gọi là moult).
Thời điểm gà thay lông tự nhiên
Gà chiến thường bắt đầu quá trình thay lông hàng năm vào khoảng cuối mùa hè, kéo dài từ khoảng tháng 6, tháng 7 cho đến tháng 9 hoặc tháng 10. Đây là quá trình tự nhiên, chịu ảnh hưởng của chu kỳ ánh sáng, nhiệt độ và hooc-môn.
Thời gian hoàn thành quá trình thay lông
Thời gian thay lông của mỗi chiến kê có thể khác nhau tùy thuộc vào giống, độ tuổi, và đặc biệt là chế độ dinh dưỡng, chăm sóc:
- Thay lông nhanh: Khoảng 2 đến 4 tháng. Đây là trường hợp lý tưởng khi gà được chăm sóc dinh dưỡng đặc biệt, giúp lông cũ rụng nhanh và lông mới phát triển đồng loạt.
- Thay lông chậm: Khoảng 4 đến 6 tháng, hoặc thậm chí lâu hơn. Điều này xảy ra khi gà thiếu dinh dưỡng hoặc bị bệnh trong quá trình thay lông.
Trường hợp gà chọi lông lỡ
Gà chọi lông lỡ là những chiến kê chưa kịp thay toàn bộ bộ lông trong kỳ thay lông tự nhiên. Chúng có thể bỏ lỡ một kỳ thay lông hoàn chỉnh, và sẽ bắt đầu quá trình thay lông vào một thời điểm bất thường khác trong năm hoặc phải đợi đến kỳ thay lông tiếp theo. Việc chăm sóc gà lông lỡ đòi hỏi sự kiên nhẫn và chế độ dinh dưỡng cẩn thận hơn để tránh ảnh hưởng đến thể lực.
Chế độ dinh dưỡng chuyên biệt khi chăm sóc gà thay lông
Lông gà được cấu tạo chủ yếu từ protein (keratin), do đó, việc bổ sung protein chất lượng cao và các vi chất cần thiết là yếu tố quyết định tốc độ và chất lượng của bộ lông mới. Chế độ dinh dưỡng trong giai đoạn này phải nghiêm ngặt và tập trung vào việc tái tạo tế bào.
Tăng cường protein và năng lượng
- Ngũ cốc: Vẫn là lúa, thóc, ngô, nhưng cần điều chỉnh tỷ lệ. Giảm bớt lượng thóc (nếu cần) và tăng cường các loại hạt giàu chất béo và protein như hạt kê, đậu nành (đã chế biến).
- Thực phẩm giàu protein: Bổ sung thịt bò, thịt lợn nạc (luộc kỹ), hoặc tôm, tép. Protein từ các nguồn này giúp cung cấp axit amin thiết yếu cho việc hình thành keratin.
- Trứng cút/Trứng gà lộn: Đây là nguồn cung cấp protein, vitamin A, E và chất béo lý tưởng. Cho gà ăn 1-2 quả lộn/tuần (hoặc trứng cút lộn) để thúc đẩy quá trình mọc lông.
Bổ sung vitamin và khoáng chất thiết yếu
Các vi chất này đóng vai trò quan trọng trong việc trao đổi chất và giúp lông mọc khỏe, mượt:
- Rau xanh và củ quả: Cho gà ăn nhiều rau muống, xà lách, giá đỗ và đặc biệt là cà chua. Cà chua rất giàu vitamin C và các chất chống oxy hóa, giúp tăng cường đề kháng và hỗ trợ da khỏe mạnh.
- Dầu cá (Omega-3): Dầu cá là nguồn cung cấp axit béo Omega-3 quan trọng, giúp lông mọc bóng mượt, giảm khô da và viêm nhiễm. Có thể trộn trực tiếp vào thức ăn hoặc dùng viên dầu cá.
- Vitamin nhóm B: Các vitamin B (như B1, B6, B12) cần thiết cho quá trình chuyển hóa protein và năng lượng, giúp gà không bị suy nhược.
Tuyệt đối không ép cân
Trong giai đoạn này, gà cần phải được nuôi dưỡng đầy đủ để có đủ vật chất xây dựng bộ lông mới. Việc ép cân sẽ làm giảm tốc độ mọc lông và ảnh hưởng nghiêm trọng đến thể lực. Mục tiêu là giữ gà ở trạng thái cân bằng, không quá béo và đảm bảo đầy đủ chất.
Kỹ thuật hỗ trợ và thúc đẩy gà thay lông nhanh
Hỗ trợ bằng thuốc kích lông (Hạn chế lạm dụng)
Sử dụng thuốc là cách để rút ngắn thời gian thay lông bằng cách kích thích quá trình trao đổi chất và hooc-môn. Tuy nhiên, anh em cần thận trọng:
- Chỉ nên dùng khi cần thiết: Không nên lạm dụng thuốc kích lông vì nó có thể làm suy giảm sức đề kháng và thể chất về lâu dài. Luôn ưu tiên dinh dưỡng tự nhiên.
- Sản phẩm hỗ trợ: Các sản phẩm chuyên biệt thường chứa hàm lượng vitamin (như B-complex) và axit amin cao, giúp đẩy nhanh quá trình rụng và mọc lông đồng loạt. Ví dụ: các loại thuốc bổ sung vitamin, khoáng chất chuyên dụng cho gia cầm, hoặc thuốc chống cắn mổ lông giúp gà tập trung mọc lông.
- Quan trọng: Tham khảo ý kiến bác sĩ thú y hoặc kê sư giàu kinh nghiệm trước khi dùng bất kỳ loại thuốc kích thích nào.
Kỹ thuật nhổ lông hỗ trợ (Dặm lông)
Việc nhổ bớt lông cũ có thể kích thích nang lông hoạt động và đẩy nhanh quá trình mọc lông mới. Tuy nhiên, đây là kỹ thuật cần sự cẩn trọng và chỉ nên thực hiện khi gà đã bắt đầu có dấu hiệu rụng lông tự nhiên.
- Thời điểm nhổ: Chỉ nhổ khi gà đã bắt đầu rụng lông tự nhiên (lông ống đã bắt đầu mọc) và đã được nghỉ ngơi, chăm sóc tốt.
- Loại lông được phép nhổ:
- Lông dài, cứng ở đầu cánh (lông cán, lông lái).
- Lông đuôi chúa (lông dài nhất ở đuôi).
- Lông hai bên cánh (lông bao cánh).
- Tuyệt đối không nhổ: Các loại lông mọc ở những vị trí nhạy cảm hoặc những chỗ lông có thể không mọc lại được. Nhổ không đúng cách có thể gây tổn thương nang lông và làm gà không mọc lông lại được ở vị trí đó.
Tạo môi trường nghỉ ngơi và ánh sáng
Quá trình thay lông tiêu tốn rất nhiều năng lượng. Gà cần được nghỉ ngơi hoàn toàn, cụ thể được những người tham gia đá gà 66B tổng hợp:
- Chuồng trại: Sạch sẽ, khô ráo, thoáng mát. Tránh gió lùa và ẩm ướt, dễ gây bệnh.
- Ánh sáng: Gà thay lông tự nhiên bị ảnh hưởng bởi chu kỳ ánh sáng ngắn hơn. Tuy nhiên, việc cung cấp ánh sáng vừa đủ (không quá gắt) sẽ giúp gà khỏe mạnh, hấp thu vitamin D tốt hơn.
Kinh nghiệm chăm sóc và những điều tuyệt đối cần tránh
Ưu tiên quá trình thay lông tự nhiên
Đây là kinh nghiệm cốt lõi của mọi kê sư giỏi. Không nên can thiệp quá sâu hoặc ép gà thay lông chỉ vì muốn gà nhanh chóng trở lại thi đấu. Việc ép gà sẽ làm gà bị ảnh hưởng tới sức khỏe, giảm đề kháng, và có thể dẫn đến việc gà bị suy nhược nghiêm trọng. Hãy đảm bảo chiến kê có thời gian phát triển và phục hồi một cách tự nhiên nhất, vì chỉ có lông mọc tự nhiên mới đảm bảo độ bền và đẹp.
Không cho gà đá, đạp mái hoặc tập luyện nặng
Trong thời gian thay lông, các nang lông và ống lông mới đang phát triển rất nhạy cảm và dễ bị tổn thương. Việc tập luyện nặng, đá nhau hoặc đạp mái (sinh sản) sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng:
- Hỏng lông ống: Lông ống mới rất mềm và chứa máu. Bất kỳ tác động vật lý mạnh nào (như va chạm khi đá hoặc bị đạp) cũng có thể làm dập, gãy lông, gây chảy máu và đau đớn, khiến lông bị hỏng và không thể mọc lại trong mùa đó.
- Giảm thể chất: Quá trình tạo lông đã tiêu tốn nhiều năng lượng. Việc tập luyện hoặc đạp mái làm hao hụt thêm thể lực, khiến gà bị kiệt sức, thay lông chậm và kém chất lượng.
- Nguyên tắc: Cần tuyệt đối cách ly và cho gà nghỉ ngơi hoàn toàn trong chuồng dưỡng cho đến khi lông đã mọc gần như hoàn chỉnh và khô ráo.
Kiểm soát tắm nắng và om bóp
Khi lông ống mới đang mọc, việc om bóp bằng rượu thuốc hoặc các chất làm nóng cần phải được hạn chế tối đa. Hơi nóng có thể làm giãn nở các mao mạch, gây hại cho lông ống chứa máu. Tương tự, việc tắm nắng quá gắt cũng không tốt.
- Tắm nắng: Nên cho gà tắm nắng nhẹ vào buổi sáng sớm (trước 8 giờ sáng) hoặc chiều muộn. Hạn chế tắm nắng vào giữa trưa.
- Om bóp: Chỉ nên thực hiện các bài om bóp nhẹ nhàng, mát xa cơ thể và chân để giữ máu lưu thông, tránh om bóp vào vùng lông mới mọc.
Nắm rõ trạng thái và số tuổi của gà
Quan sát là chìa khóa. Anh em cần nhận biết rõ dấu hiệu gà bắt đầu rụng lông (rụng nhiều, lông tơi xơ) để kịp thời điều chỉnh chế độ ăn uống, bổ sung các dưỡng chất cần thiết. Việc này giúp gà có sự chuẩn bị tốt nhất về thể lực và thể chất, đảm bảo quá trình thay lông diễn ra nhanh và suôn sẻ. Ghi chép nhật ký chăm sóc cũng là một thói quen tốt.
Tóm lại, cách chăm sóc gà thay lông đòi hỏi sự kiên nhẫn, khoa học và một chế độ dinh dưỡng nghiêm ngặt. Hãy nhớ rằng, việc thay lông chậm mà chất lượng sẽ tốt hơn nhiều so với việc ép lông nhanh nhưng làm suy giảm sức khỏe của chiến kê. Chỉ khi có bộ lông mới hoàn hảo và thể lực được phục hồi trọn vẹn, gà chiến của bạn mới sẵn sàng chinh phục mùa giải tiếp theo.
